آنژیوگرافی چشم چیست ؟
خوشبختانه در حال حاضر روش های تشخیصی نوینی در علم چشم پزشکی راه پیدا کرده اند که به شناخت به موقع اختلالات چشمی کمک می کنند و در نتیجه افراد کمتر در معرض خطرات بینایی قرار می گیرند. یکی از این روش ها آنژیوگرافی چشم است.
آنژیوگرافی چشم یکی از روش های تصویربرداری از چشم است که برای بررسی جریان خون از طریق رگ های خونی موجود در چشم انجام می شود. چشم پزشک یا اپتومتریست از طریق این آزمایش می تواند از بیماری های چشمی بیماران مطلع گردد.
در آنژیوگرافی یکی از رنگ های بی ضرر فلورسنت (عمدتا رنگ زرد)، وارد خون شده و سپس جریان با استفاده از دوربین مخصوص کنترل می شود.
آنژیوگرافی چشم در مراکز چشم پزشکی و یا اپتومتری برای اهداف مختلفی انجام می شود که مهم ترین آنها عبارتند از: مشاهده تغییرات میکروسکوپی در چشم، تعیین روش درمانی برای انواع ناهنجاری های چشم، تایید تشخیص بیماری و موارد دیگر. برای آشنایی بیشتر با آنژیوگرافی چشم ادامه مطلب را دنبال کنید.
آنژیوگرافی چشم چگونه به تشخیص بیماری های چشمی کمک می کند؟
یکی از روش های تشخیص بیماری های چشمی که در حال حاضر در بسیاری از مراکز مجهز اپتومتری در رشت و شهرهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد، آنژیوگرافی فلورسئین است. در این روش همانطور که اشاره شد از از رنگ های بی ضرر فلورسنت استفاده می شود.
این رنگ به داخل رگ بازو تزریق می شود و در عرض ۱۵ – ۱۰ ثانیه پس از تزریق، همراه خون در بدن گردش کرده و وارد چشم ها می شود. پس از ورود به چشم، اپتومتریست بلافاصله یک سری عکس گرفته تا مسیر خون را مشخص کند.
آزمایش آنژیوگرام چشمی را می توان با جایگزینی فلورسین با ماده شیمیایی دیگری به نام ایندوسیانی، که یک رنگ سبز است، انجام داد. این رنگ خاص به چشم پزشک اجازه می دهد تا هرگونه نشتی را که ممکن است در ته چشم و در طول آزمایش دیده شود بررسی کند.
کمک به چشم با استفاده از آنژیوگرافی چشم
اپتومتریست یا چشم پزشک با استفاده از آنژیوگرافی چشم به خوبی می تواند عروق شبکه های چشم بیمار را مشاهده کرده و میزان خونرسانی به عروق شبکیه چشم را به دقت بررسی کند و در نهایت نوع بیماری چشمی بیمار را تشخیص دهد.
همچنین با این روش می توان از شبکیه چشم به صورت رنگی تصویربرداری کرد و تغییرات ایجاد شده در شبکیه را مورد بررسی قرار داد. این دستگاه همچنین امکان تصویربرداری رنگی شبکیه با زاویه ۲۱۰ درجه را فراهم می سازد.
مهم ترین کاربردهای آنژیوگرافی چشم
دستگاه آنژیوگرافی چشم دارای قابلیت های مناسبی است که مهم ترین آنها شفافیت تصویربرداری و میدان اندازه گیری این دستگاه است که در مقایسه با روش های دیگر برای تصویربرداری چشم برتری دارد و همین عامل موجب استفاده گسترده از آن در مراکز چشم پزشکی شده است. در ادامه به مهم ترین کاربردهای دستگاه آنژیوگرافی چشم اشاره خواهیم کرد:
تشخیص رتینوپاتی دیابتی
تاثیر بیماری دیابت بر روی چشم به خصوص عروق خونی چشم برکسی پوشیده نیست. این بیماری می تواند باعث نشت مایع و خون شود و مشکلاتی مثل ضعف بینایی، تورم پرده شبکیه، افزایش فشار داخل چشم و حتی نابینایی را ایجاد کند.
انجام آنژیوگرافی چشم به اپتومتریست و یا چشم پزشک در تشخیص به موقع رتینوپاتی دیابتی کمک می کند و از ایجاد مشکلات شدید بینایی در بیمار جلوگیری می کند.
تشخیص دژنراسیون ماکولا
این بیماری یک مشکل چشمی شایع است که با نام AMD نیز شناخته می شود. دژنراسیون ماکولا یکی از علل نابینایی افراد بالای ۵۰ سال است. این بیماری منجر به آسیب جدی لکه زرد چشم و ایجاد مشکل در دید مرکزی فرد می شود.
لکه زرد که در پشت چشم قرار دارد از میلیون ها سلول حساس به نور تشکیل شده و در واقع حساس ترین نقطه در شبکیه است. بنابراین در صورت تشخیص به موقع این بیماری می توان مانع از بسیاری از مشکلات چشمی جدی در بیمار شد.
اپتومتریست یا چشم پزشک با استفاده از آنژیوگرافی چشم می تواند عروق خونی نشت دار یا غیر طبیعی را تشخیص داده و مقدمات درمان به موقع را فراهم سازد. اپتومتریست با استفاده از آنژیوگرافی چشم علاوه بر موارد فوق، بیماری های چشمی زیر را نیز تشخیص می دهد:
- تشخیص چروک شدگی و جمع شدگی شبکیه
- بررسی عروق خونی مشیمیه
- تشخیص تورم و التهاب ماکولا
- تشخیص گرفتگی عروق چشم
- تشخیص سرطان چشم مانند سرطان ملانوما
مراحل تشخیص دژنراسیون ماکولا
مراحل آنژیوگرافی چشم
کلیه آزمایشات و تست های تصویربرداری آنژیوگرافی و شبکیه چشم توسط متخصص چشم پزشکی یا اپتومتریست در کلینیک های چشم پزشکی و مراکز مجهز اپتومتری در رشت و شهرهای دیگر انجام می شود. این تست فقط در عرض نیم ساعت انجام می شود و شامل مراحل زیر است:
- ابتدا قطره گشاد کننده مردمک در چشم ریخته و برای اثرگذاری خوب قطره حدود ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت منتظر می مانند.
- اپتومتریست در تست آنژیوگرافی چشم از ماده بی خطری به نام فلوروسین استفاده می کند که در رگ دست بیمار تزریق می شود.
- این رنگ پس از چند ثانیه به عروق چشمی شبکیه رسیده و با درخشان کردن رگ های خونی چشم، امکان بررسی عروق چشم را فراهم می سازد.
- در مرحله ی آخر زمانی که رنگ به طور کامل وارد عروق خونی شبکیه شد؛ عکس برداری شروع می شود. به این صورت که دوربین ابتدا یک نور آبی تیره را به چشمان بیمار می تاباند که باعث دیده شدن رنگ تزریق شده می شود و سپس عکسبرداری صورت می گیرد. چشم پزشک با بررسی دقیق این عکس ها می تواند به مشکلات چشمی بیمار پی ببرد.
آیا انجام آنژیوگرافی چشم عوارض دارد؟
آنژیوگرافی چشم یک روش ایمن برای ارزیابی مشکلات چشمی است و هیچ گونه عارضه جانبی خطرناکی ندارد. اما با این وجود این روش برای مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود زیرا ممکن است به جنین آسیب جدی برساند و یا از طریق شیر به کودک منتقل شده که می تواند باعث واکنشهای شدید در کودک شود.
علاوه بر این در صورت وجود مشکلات چشمی نظیر بیماری آب مروارید و آب سیاه و مصرف هر گونه داروی گیاهی، غیر گیاهی و مکمل ها باید قبل از انجام این تست حتما به اپتومتریست اطلاع داد.
برخی از عوارض موقتی و زودگذر آنژیوگرافی چشم شامل موارد زیر است.
- امکان بروز واکنش های آلرژیک مانند عطسه، خارش پوست و کهیر
- حالت تهوع و استفراغ
- خشکی دهان یا افزایش بزاق
- احساس گرما و قرمزی در پوست
- نارنجی رنگ شدن ادرار
- حساسیت چشم به نور (به مدت کوتاه)
- تار شدن دید (به مدت چند دقیقه)
تست آنژیوگرافی به منظور تایید ناهنجاری ها در رگ های خونی چشم، تشخیص تومور یا التهاب در رگ ها، تعیین محل نشتی در رگ های خونی چشم و کمک به یافتن انسداد و غیره انجام میشود.
سخن پایانی
در این مطلب از سایت مرکز اپتومتری ساحل اپتیک همانطور که گفته شد با آنژیوگرافی چشم به طور کامل آشنا شدید. آنژیوگرافی چشم یکی از روش های تصویربرداری از چشم است که برای بررسی جریان خون از طریق رگ های خونی موجود در چشم انجام می شود.
چشم پزشک یا اپتومتریست از طریق این آزمایش می تواند از بیماری های چشمی بیماران مطلع گردد. در آنژیوگرافی یکی از رنگ های بی ضرر فلورسنت (عمدتا رنگ زرد)، وارد خون شده و سپس جریان با استفاده از دوربین مخصوص کنترل می شود.
سوالات متداول آنژیوگرافی چشم
- آیا انجام آنژیوگرافی چشم عوارض دارد؟
آنژیوگرافی چشم یک روش ایمن برای ارزیابی مشکلات چشمی است و هیچ گونه عارضه جانبی خطرناکی ندارد. اما با این وجود این روش برای مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود زیرا ممکن است به جنین آسیب جدی برساند و یا از طریق شیر به کودک منتقل شده که می تواند باعث واکنشهای شدید در کودک شود. - مراحل آنژیوگرافی چشم چیست؟
ابتدا قطره گشاد کننده مردمک در چشم ریخته و برای اثرگذاری خوب قطره حدود ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت منتظر می مانند. اپتومتریست در تست آنژیوگرافی چشم از ماده بی خطری به نام فلوروسین استفاده می کند که در رگ دست بیمار تزریق می شود.این رنگ پس از چند ثانیه به عروق چشمی شبکیه رسیده و با درخشان کردن رگ های خونی چشم، امکان بررسی عروق چشم را فراهم می سازد. در مرحله ی آخر زمانی که رنگ به طور کامل وارد عروق خونی شبکیه شد؛ عکس برداری شروع می شود. به این صورت که دوربین ابتدا یک نور آبی تیره را به چشمان بیمار می تاباند که باعث دیده شدن رنگ تزریق شده می شود و سپس عکسبرداری صورت می گیرد. چشم پزشک با بررسی دقیق این عکس ها می تواند به مشکلات چشمی بیمار پی ببرد.